Istilah
Hadith Maudhu’ adalah berasal daripada dua perkataan di dalam bahasa Arab iaitu
perkataan al-Hadith dan perkataan al-Maudhu’. Al-Hadith dari segi bahasa
mempunyai beberapa pengertian seperti al-hadith dengan erti baharu (al-jadid)
dan al-hadith dengan erti cerita (al-khabar).[1]
Dari sudut
pengertian syarak pula hadith membawa erti setiap apa yang dikaitkan dengan
Nabi Muhammad s.a.w sama ada perkataan, perbuatan, taqrir, sifat akhlaq dan
sifat semulajadi. Pengertian ini sama dengan pengertian yang dibuat oleh ulama
hadith terhadap al-Khabar dan al-Athar.[2]
Sebahagian ulama hadith pula mendefinisikan al-Hadith sama erti dengan
al-Sunnah.[3]
Hal ini boleh dilihat dengan apa yang disebutkan oleh Ibnu Hajar al-Asqalani
yang mengatakan keempat-empat perkataan ini membawa maksud yang sama (walaupun
tidak dipersepakati oleh semua ulama’). Walaubagaimanapun, beliau menambah
dalam definisi beliau “sesuatu yang disandarkan kepada Nabi atau sahabat atau
tabiin.....”.[4]
Manakala, perkataan
al-Maudhu’ pula, dari sudut bahasa berasal daripada perkataan wadha’a – yadha’u
– wadh’an wa maudhu’an – yang mengandungi beberapa pengertian antaranya telah
menggugurkan, menghinakan, mengurangkan, melahirkan, merendahkan, mencipta,
menanggalkan, menurunkan dan lain-lain lagi.[5] Walaubagaimanapun,
erti yang paling sesuai untuk dipadankan dengan perkataan al-Hadith bagi
menghasilkan makna yang dikehendaki di dalam perbincangan Hadith ialah makna
‘telah mencipta’. Oleh itu Maudhu’ (di atas neraca isim maf’ul – benda
yang kena buat) akan membawa erti dicipta atau direka.
Oleh itu, berdasarkan
pengertian al-Hadith dan al-Maudhu’ ini, dapatlah dibuat kesimpulan bahawa
definisi Hadith Maudhu’ adalah sesuatu yang disandarkan kepada Nabi Muhammad
s.a.w sama ada perbuatannya, perkataannya, taqrirnya, sifat akhlaqnya atau
sifat semulajadinya, secara rekaan atau dusta semata-mata. Di dalam penggunaan
masyarakat Islam di negara kita, hadith maudhu’ disebut juga dengan nama hadith
palsu.
Di dalam
definisi yang lebih tepat lagi ulama hadith mendefinisikannya sebagai apa-apa
yang tidak pernah keluar daripada Nabi s.a.w sama ada dalam bentuk perkataan
atau perbuatan atau taqrir, tetapi disandarkan kepada baginda s.a.w sama ada
secara sengaja atau tersalah, jahil atau memperdaya.[6]
Penulis juga
berpendapat bahawa termasuk juga dalam kategori hadith maudhu’ ialah
dakwaan-dakwaan sesetengah golongan tariqat bahawa silsilah tariqat mereka
adalah daripada Nabi Muhammad s.a.w padahal perkara tersebut tidak dapat mereka
buktikan walaupun berdasarkan hadith-hadith daif. Maka, ini juga boleh
digolongkan sebagai hadith maudhu’. Ini berdasarkan definisi hadith maudhu’
yang lain di mana setengah ulama hadith mendefinisikannya sebagai pembohongan
yang dicipta dan disandarkan kepada Nabi Muhammad s.a.w.[7]
Begitu juga
dengan perkara-perkara yang lain seperti dakwaan keturunan Nabi Muhammad s.a.w,
dakwaan berjumpa Nabi Muhammad s.a.w di dalam mimpi atau jaga dan sebagainya,
yang mana dikaitkan dengan diri Nabi s.a.w secara dusta, semua ini –mengikut
pendapat penulis- boleh dikategorikan sebagai hadith maudhu’.
